Geobsedeerd door true crime?

Waar je ook komt, overal is er een nieuw - en succesvol - boek, film of serie gewijd aan true crime. Er is ook geen gebrek aan podcasts over true crime, zoals de populaire podcasts ‘Serial’, ‘Dr. Death’, ‘In the Dark’ en ‘Atlanta Monster’. Het genre is zo populair dat Netflix zelfs een parodie op de serie ‘American Vandal’ heeft gemaakt. Ook andere misdaadseries en -documentaires op de streamingservice zijn erg populair. Maar waarom zijn wij zo geobsedeerd door het genre true crime?

Allereerst is het goed om te weten dat er niets raars is aan een obsessie voor true crime. Er zijn natuurlijk wel grenzen. Wanneer je alleen maar over misdaad leest, erover kan praten en dromen, dan kan het zorgelijk zijn.

Duistere kanten fascineert ons

Het genre true crime geeft mensen een kijkje in de gedachtegang van mensen die moorden hebben gepleegd. De fascinatie voor goed versus kwaad heeft altijd bij mensen geleefd. Zelfs als kinderen worden we aangetrokken door de spanning tussen goed en kwaad, waardoor deze fascinatie al op jonge leeftijd kan ontstaan.

Als mens willen wij uitzoeken waarom iemand een moord heeft gepleegd. Vooral omdat de meeste mensen zelf nooit echt een moord zouden plegen. Door dit te onderzoeken, krijgen we inzicht in de psychologie van een moordenaar zodat we ook deels kunnen leren hoe wij onszelf en onze dierbaren kunnen beschermen, maar ook omdat we simpelweg gefascineerd zijn door afwijkend gedrag en de verkeerde beslissingen die een moordenaar heeft gemaakt.

Media voedt onze fascinatie

De media spelen daarnaast ook een grote rol in het voeden van onze fascinatie. Sinds de jaren ’50 worden wij via de media overspoeld met allerlei waargebeurde misdaadverhalen. Vermoedelijk kwam de fascinatie voor true crime pas echt tot bloei in de jaren ’70. Door de vele misdaadverhalen uit de media, wordt onze angst en daarmee de fascinatie voor misdaad gevoed. Momenteel gaat ongeveer 25 tot 30 procent van het nieuws over misdaad, met name persoonlijke misdaad en moord. Ook gewelddadige roofcriminaliteit tegen mensen staat bovenaan de lijst.

Omdat sommigen onder ons ramptoeristen zijn

Seriemoordenaars prikkelen mensen net zoals verkeersongevallen of natuurrampen mensen prikkelen. Het is verschrikkelijk om te zien, maar een groot deel van de mensen kan ook niet wegkijken. Veel seriemoordenaars halen alleen voldoening uit de gepleegde moorden als de rest van de wereld precies weet welke misdaden zij hebben gepleegd en hoe zij zijn gestraft, en dat is ook wat het publiek graag wil horen: het volledige schokkende verhaal.

Omdat het helpt ons te beschermen

Onderzoeken naar true crime hebben aangetoond dat mensen onbewust de neiging hebben zich te behoeden voor gevaren en bedreigingen om hun eigen veiligheid te beschermen. Uit verschillende onderzoeken komt naar voren dat meer vrouwen dan mannen gefascineerd zijn door true crime. Dit komt waarschijnlijk omdat vrouwen hierdoor hun eigen overlevingskansen vergroten als zij zich in een gevaarlijke situatie bevindingen. Vrouwen zouden meer dan mannen geïnteresseerd zijn in misdaadboeken met tips hoe ze zich tegen een aanvaller kunnen verdedigen, wat de motieven van een moordenaar zijn en vooral boeken met vrouwelijke slachtoffers.

Vrouwen zijn over het algemeen namelijk sneller bang om het slachtoffer te worden van een seriemoordenaar, waardoor dergelijke onderwerpen vrouwen eerder aanspreken. Op deze manier kunnen vrouwen een gevaarlijke situatie voorkomen of hebben zij een grotere overlevingskans wanneer zij een moordenaar tegen het lijf lopen. Door te leren over moorden; wie meer kans heeft een moordenaar te zijn, hoe deze misdaden gebeuren en wie de slachtoffers zijn, kunnen wij ervoor zorgen dat wij een aantal gevaarlijke situaties kunnen voorkomen.

Ondanks vrouwen over het algemeen sneller bang zijn het slachtoffer te worden van een moordenaar, hebben mannen volgens onderzoek vier keer meer kans om vermoord te worden dan vrouwen. Wel zijn vrouwen vaker het slachtoffer van moord door hun partner.

Omdat we blij zijn dat we niet het slachtoffer zijn

Iedereen kan slachtoffer worden van moord. Psychologen zeggen dat een van de belangrijkste redenen waarom we geobsedeerd zijn door true crime, is omdat het ons de kans geeft om ons opgelucht te voelen dat we zelf niet het slachtoffer zijn.

Omdat we blij zijn dat wij niet de dader zijn

Aan de andere kant biedt het kijken naar true crime ook een kans om empathie te voelen. Het stelt ons namelijk in staat om ons te verplaatsen in een ander en medeleven te voelen. Niet altijd alleen medeleven met het slachtoffer, maar soms ook met de dader.

Bijna iedereen doet weleens een uitspraak dat je iemand - bij wijze van spreken - iets aan kunt doen. Gelukkig gaat bijna niemand over tot de daadwerkelijke daad. Wanneer men in het nieuws ziet dat er een persoon iemand heeft vermoord, kan dit ook een vorm van opluchting geven dat wij zelf niet de dader zijn geweest en overgaan tot deze gruwelijke praktijken.

Omdat het ons een adrenalineshot geeft

Angst en spanning geven ons een adrenalineshot. Dit zorgt ervoor dat true crime een verslavende werking heeft. Dit is te vergelijken met de adrenaline die wij voelen in ons lichaam wanneer je in een achtbaan zit. Het euforische effect van true crime op menselijke emoties is hiermee vergelijkbaar.

De uitdaging om het mysterie op te lossen

Veel mensen houden van puzzels, en true crime series en podcasts zetten onze hersenen op scherp. Door een misdaadserie te volgen, kunnen wij ons een detective voelen en kijken of we kunnen achterhalen wie de dader is, voordat de politie of FBI de daadwerkelijke dader te pakken krijgt. De meeste misdaadseries, -boeken of -films worden zo opgezet dat het een soort puzzel is, waarbij de kijker zelf de uitdaging voelt het mysterie op te lossen. Dit is een uitdaging voor de hersenen en het oplossen van het mysterie zorgt voor voldoening.

Omdat we graag op een gecontroleerde manier bang zijn

Verder willen mensen vaak ook op een gecontroleerde manier een bepaalde vorm van angst voelen. Dit laat ons spanning voelen op een gezonde manier, waarvan de spanning wel interessant is maar niet daadwerkelijk een gevaar vormt. Volwassenen vinden deze verhalen vaak juist interessant, terwijl dit voor kinderen enge monsterverhalen zijn. Verhalen over seriemoordenaars worden voor volwassenen daarom ook weleens ‘sprookjes voor volwassenen’ genoemd. True crime geeft mensen de gelegenheid om in de duistere kant van de mensheid te duiken, maar wel vanuit een veilige omgeving.

Omdat het vertellen van verhalen goed is - en geruststellend

Als je een waargebeurd verhaal kunt vertellen over echte mensen die betrokken zijn bij echte gevaarlijke situaties, dan trekt dat meer de interesse dan wanneer een verhaal is verzonnen. Ook hebben deze fictieve verhalen vaak dezelfde afloop, wat dit minder interessant maakt. Veel true crimeshows hebben ook een gesloten einde. Dit wordt vanuit de commerciële gedachte gedaan, omdat dit ook inspeelt in onze obsessie voor true crime.

Om te zien waarom mensen nu echt geobsedeerd zijn door true crime, moet je naar het grotere geheel kijken. In het typische waargebeurde misdaadverhaal is het mogelijk om de goede en slechte personen van elkaar te onderscheiden. Het belangrijkste is dat misdaden uiteindelijk worden opgelost. Mysteries hebben antwoorden en moordenaars worden gestraft door het rechtssysteem. Op een vreemde manier zijn de waargebeurde misdaadverhalen, hoe gruwelijk ze ook zijn, troostend. Terwijl wij in een wereld leven waar continu veranderingen plaatsvinden, vertelt true crime mensen dat hun lang gekoesterde ideeën over hoe de wereld werkt, nog altijd nuttig zijn.